เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมเวลาเราไปดูคอนเสิร์ตในฮอลล์ใหญ่ ๆ หรือไปยืนกรี๊ดศิลปินคนโปรดที่หน้าเวที ต่อให้เราจะอยู่แถวหน้าสุดติดขอบรั้ว หรือจะอยู่บนดอยชั้นบนสุด แต่เสียงเพลงที่ได้ยินกลับชัดแจ๋วเหมือนกันเป๊ะ? ความลับที่ทำให้เสียงเพลงโอบล้อมคนดูนับหมื่นได้แบบอยู่หมัด ไม่ใช่แค่เรื่องของความดัง แต่มันคือเทคโนโลยีของลำโพงหน้าตาแปลก ๆ ที่แขวนเรียงกันเป็นตับที่เราเห็นกันจนชินตา ถ้าอยากรู้ว่าไอ้เจ้าลำโพงพวกนี้มีดีอะไร และทำไมมันถึงกลายเป็นพระเอกของโลกคอนเสิร์ต ตามเราไปหาคำตอบกันในบทความนี้ได้เลย!
ลำโพงไลน์อาร์เรย์ (Line Array) คืออะไร
ลําโพงไลน์อาร์เรย์ (Line Array) คือลำโพงชุดหนึ่งที่ประกอบไปด้วยตู้ลำโพงขนาดเท่า ๆ กันหลายตัว นำมาจัดวางเรียงต่อกันในแนวตั้งหรือแนวนอน เพื่อให้ทำงานร่วมกันเหมือนเป็นแหล่งกำเนิดเสียงขนาดใหญ่เพียงจุดเดียว ซึ่ง Line Array คือนวัตกรรมที่ถูกออกแบบมาเพื่อแก้ปัญหาการส่งสัญญาณเสียงในพื้นที่กว้าง ๆ โดยเฉพาะ ยิ่งแขวนเรียงกันยาวเท่าไหร่ ประสิทธิภาพในการควบคุมทิศทางเสียงก็ยิ่งแม่นยำมากขึ้นเท่านั้น
หลักการทำงานของลำโพงไลน์อาร์เรย์
การทำงานของมันไม่ใช่แค่การเอาลำโพงมาวางต่อกันเฉย ๆ แต่มีเรื่องของฟิสิกส์เสียงเข้ามาเกี่ยวเพื่อให้ได้เสียงที่พุ่งแรงและไกลกว่าลำโพงตู้สี่เหลี่ยมแบบเดิม ๆ
การรวมตัวของคลื่นเสียง
เมื่อเราวางลำโพงไว้ใกล้กันในระยะที่พอเหมาะ คลื่นเสียงจากแต่ละตู้จะรวมพลังกัน (Constructive Interference) แทนที่จะตีกันเอง ผลที่ได้คือคลื่นเสียงรูปทรงกระบอกที่พุ่งออกไปได้ไกลกว่าปกติ โดยที่พลังงานเสียงไม่ลดฮวบเหมือนลำโพงทั่วไป
การควบคุมการกระจายเสียงในแนวตั้ง
จุดเด่นสุด ๆ ของลำโพง Line Array คือการที่มันแทบจะไม่ปล่อยเสียงให้ฟุ้งกระจายขึ้นเพดานหรือลงพื้นโดยไม่จำเป็น แต่มันจะส่งเสียงออกไปเป็นหน้ากระดานในแนวตั้ง ทำให้ Sound Engineer สามารถเล็งเสียงให้พุ่งตรงไปที่หูของคนดูได้อย่างแม่นยำ ไม่ว่าคนดูจะยืนอยู่ใกล้หรือไกล
ทำไมลำโพงไลน์อาร์เรย์ถึงเป็นที่นิยมในคอนเสิร์ต
เหตุผลที่ฮอลล์จัดคอนเสิร์ตระดับโลกเลือกใช้เทคโนโลยีนี้ ไม่ใช่แค่เพราะมันเท่ แต่มันตอบโจทย์เรื่องคุณภาพเสียงได้แบบ 10/10
- ให้ระดับเสียงสม่ำเสมอ ลำโพงแบบเก่า ยิ่งอยู่ไกลเสียงยิ่งเบา แต่ Line Array ถูกออกแบบมาให้ความดังของเสียงระหว่างแถวหน้ากับแถวหลังต่างกันน้อยมาก
- ลดการสะท้อนได้ดี เพราะเราควบคุมทิศทางเสียงได้ เสียงจึงไม่ไปสะท้อนผนังหรือเพดานจนกลายเป็นเสียงก้องน่ารำคาญ
- ครอบคลุมพื้นที่ขนาดใหญ่ เหมาะมากสำหรับงานสเกลใหญ่ที่มีคนดูจำนวนมาก เพราะสามารถส่งพลังเสียงไปได้ถึงท้ายฮอลล์ได้สบาย ๆ
ประเภทของลำโพงไลน์อาร์เรย์
เพื่อให้เหมาะกับงานแต่ละแบบและสถานที่แต่ละที่ ลำโพงประเภทนี้จึงถูกแบ่งออกเป็นหลายรูปแบบ ดังนี้
แบ่งตามระบบ (Powering System)
ลำโพงไลน์อาร์เรย์สามารถแบ่งตามระบบการจ่ายพลังงานไฟฟ้าได้ 2 แบบหลัก ได้แก่
- Active Line Array ลำโพงประเภทนี้มี Amplifier ในตัว ไม่ต้องใช้แอมป์ภายนอก สามารถควบคุมเสียงได้ง่ายและประหยัดเวลาในการติดตั้ง
- Passive Line Array ลำโพงประเภทนี้ต้องใช้อุปกรณ์ Amplifier ภายนอกเพื่อขับเสียง เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความยืดหยุ่นในการปรับแต่งระบบเสียงขนาดใหญ่
แบ่งตามการแขวน
ลำโพงไลน์อาร์เรย์ยังสามารถแบ่งตามรูปแบบการแขวนเพื่อให้กระจายเสียงเหมาะสมกับพื้นที่ ดังนี้
- Straight Array ลำโพงถูกแขวนในแนวตรง เหมาะกับงานที่ต้องการการกระจายเสียงในแนวตรงไกล ๆ
- Curved Array ลำโพงถูกแขวนในแนวโค้ง เพื่อให้เสียงครอบคลุมพื้นที่กว้าง เหมาะกับสถานที่ขนาดกลางถึงใหญ่
- J-shaped Array ลำโพงถูกแขวนในลักษณะตัว J ช่วยให้เสียงครอบคลุมทั้งพื้นที่ใกล้และไกล เหมาะกับคอนเสิร์ตหรือเวทีขนาดใหญ่
UOB Live ใช้ลำโพง Line Array คุณภาพสูงจาก L-Acoustics
สำหรับใครกำลังมองหาสถานที่จัดคอนเสิร์ต หรือมองหา Event Space ที่เน้นประสบการณ์เสียงระดับ World-class บอกเลยว่าที่ UOB Live เราไม่ได้มาเล่น ๆ เพราะเราเลือกใช้ระบบเสียงจาก L-Acoustics แบรนด์เครื่องเสียงจากประเทศฝรั่งเศส ที่ศิลปินระดับโลกไว้วางใจ และติดตั้งลำโพงแบบ Line Array คำนวณมาอย่างละเอียดแล้ว ว่าทุกที่นั่งในฮอลล์จะได้รับพลังเสียงที่อิ่ม แน่นและคมชัดเหมือนกันหมด ไม่ว่าคุณจะกดบัตรยืนหน้าเวทีหรือบัตรนั่งโซนไหน ก็การันตีได้เลยว่าจะได้รับความสนุกแบบเต็มกราฟแน่นอน
นอกจากนี้ ทีม Sound Engineer ของเรายังพร้อมซัพพอร์ตการปรับจูนองศาของลำโพงให้เข้ากับรูปแบบงานทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นคอนเสิร์ตวงร็อคที่ต้องการเบสกระแทกอก หรือแฟนมีตติ้งที่ต้องการเสียงพูดที่ใสเคลียร์จนเหมือนศิลปินมาซิบข้างหู ถ้าอยากสัมผัสว่าเสียงระดับไฮเอนด์ที่แท้จริงเป็นยังไง ต้องลองมาเช็กอินที่ UOB Live at Emsphere สักครั้งแล้วจะรู้ว่าหูเคลือบทองของจริงเป็นแบบนี้นี่เอง!
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
ทำไมลำโพง Line Array ต้องแขวนไว้สูง ๆ วางบนพื้นไม่ได้เหรอ?
สามารถวางบนพื้นได้ (Ground Stack) แต่การแขวนไว้ที่สูงจะช่วยเรื่องการกระจายเสียงได้ดีกว่ามาก เพราะถ้าวางบนพื้น คนที่อยู่แถวหน้าจะโดนเสียงอัดใส่เต็ม ๆ จนหูชา ในขณะที่คนข้างหลังจะโดนตัวคนข้างหน้าบังเสียงไว้หมด การแขวนสูงจึงช่วยให้เสียงเดินทางข้ามหัวคนดูแถวหน้าไปถึงคนแถวหลังได้ทั่วถึง และยังช่วยลดการสะท้อนกับพื้นอีกด้วย
จำนวนตู้ลำโพงที่แขวน ยิ่งเยอะยิ่งดีจริงไหม?
จำนวนตู้ที่เยอะขึ้นช่วยให้สามารถควบคุมทิศทางเสียงได้แม่นยำขึ้น โดยเฉพาะเสียงในย่านความถี่ต่ำ (Low Frequency) และช่วยให้ส่งเสียงไปได้ไกลขึ้น แต่ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับการคำนวณของ Sound Engineer ด้วย เพราะถ้าแขวนเยอะเกินความจำเป็นของขนาดฮอลล์ อาจทำให้เสียงเกิดการตีกันจนเบลอได้
ลำโพง Line Array เหมาะกับงานแบบไหนมากที่สุด?
เหมาะกับงานในพื้นที่ขนาดใหญ่ที่ต้องการความคมชัดของเสียงเท่ากันทุกจุด เช่น จัดคอนเสิร์ตในฮอลล์ขนาดใหญ่ งานเทศกาลดนตรีกลางแจ้ง หรือแม้แต่การใช้ใน Event Space ที่มีเพดานสูงและต้องการควบคุมไม่ให้เสียงสะท้อนฟุ้งกระจาย แต่ถ้าเป็นงานปาร์ตี้เล็ก ๆ ในห้องสี่เหลี่ยมแคบ ๆ ลำโพงตู้เดี่ยวทั่วไป อาจจะตอบโจทย์และประหยัดงบได้มากกว่า
